آیا استفاده از پهپادهای حمل کالا در زمان قرنطینه ایده مناسبی است؟
در ماههای اخیر که شیوع ویروس کرونا محدودیتهایی را برای روال طبیعی زندگی ما ایجاد کرده است، بسیاری از افراد به خریدهای آنلاین و استفاده از سرویسهای پستی روی آوردهاند. اما چرا سرویسهای پستی کشور ما یا بسیاری از کشورهای دیگر همچنان از همان ساختار قدیمی تحویل بار توسط نیروی انسانی استفاده میکنند و فناوریهایی مانند پهپاد حمل کالا یا رباتهای تحویل مرسوله استفاده نمیکنند؟
ایده نگارش این مطلب زمانی به ذهنم رسید که شنیدم در دورانی که بسیاری از ما داوطلبانه قرنطینه را انتخاب کردهایم، فعالیت سرویسهای پستی افزایش یافته است. همچنین، در حالی که به دلیل جلوگیری از گسترش ویروس کرونا بسیاری از مشاغل با محدودیت یا منع فعالیت روبرو شدهاند، ماموران اداره پست همچنان مشغول فعالیت هستند و حتی حجم کارشان نسبت به قبل از دوران قرنطینه بیشتر هم شده است.
پس از دریافت چند بسته در روزهای گذشته، به این فکر میکردم که در چنین شرایطی ممکن است این افراد ناخواسته در معرض ابتلا به کووید-۱۹ قرار بگیرند و حتی ناآگاهانه آن را به دیگران نیز منتقل کنند. با توجه به اینکه یکی از الزامات دریافت بستههای پستی ثبت امضا از سوی گیرنده است، این نگرانی در ذهنم پررنگتر شد. این ثبت امضا چه به روش سنتی و با استفاده از قلم و کاغذ باشد و چه از طریق دستگاههای دیجیتال مجهز به صفحه نمایشهای لمسی انجام شود؛ به سادگی میتواند عامل انتقال ویروس از شخصی به شخص دیگر شود.
اما اگر سرویسهای پستی در این شرایط نیروهای انسانی قسمت تحویل بار را از فعالیت معاف کنند، چه راهکارهای جایگزینی برای تحویل بستهها وجود دارد؟
اولین گزینهای که به ذهنم رسید استفاده از پهپاد حمل کالا بود. حتما شما هم به یاد دارید که ماه آذر سال گذشته آقای محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در حسابهای خود در شبکههای اجتماعی از سورپرایزی خبر داد که جنجالهای زیادی بهپا کرد. مدتی بعد آقای وزیر از سرویس پست پلاس رونمایی کرد؛ سرویسی که برای تحویل بستههای از پهپادها بهره میگیرد و ایران را به جمع معدود کشورهای برخوردار از این فناوری اضافه کرده است.
پیش از این شرکتهای بزرگی همچون فروشگاه آنلاین آمازون نیز بهصورت محدود و آزمایشی از سرویس تحویل بسته بهوسیله پهپاد حمل کالا استفاده کرده بودند. در ایران نیز دیجیکالا با برگزاری مسابقهای تلاش کرد از ظرفیت و توانمندی متخصصین داخلی برای دستیابی به این فناوری کمک بگیرد. با وجود مشارکت تیمهای متعدد در این مسابقه، به دلیل عدم تطبیق محصولات نهایی ارائه شده از سوی آنها با استانداردهایی که تعریف شده بود، این مسابقه برندهای نداشت و پرندههای حمل کالای معرفی شده نتوانستند رضایت متخصصان را جلب کنند.
اما اجازه بدهید بازگردیم به پست پلاس و اینکه در نهایت سرنوشت این سورپرایرز به کجا رسید. اقتصاد آنلاین در گزارشی بهطور مفصل به سرنوشت این سرویس و ابهامات بهوجود آمده پس از معرفی آن پرداخته است که با هم بخشی از آن را مرور میکنیم:
یکی از مهمترین این ابهامها از سوی سازمان هواپیمایی کشوری مطرح شد. علی عابدزاده، رییس این سازمان اعلام کرد سازمان هواپیمایی کشوری وظیفه نظارت و ساماندهی پهپادها -پرندههای هدایتپذیر از دور- را بر عهده دارد که در همین راستا سامانهای در این سازمان راهاندازی شده و متقاضیان باید با مراجعه به این سامانه، درخواست مجوز فعالیت بدهند. با توجه به اینکه سامانه صدور مجوز فعالیت پهپادی به تازگی راهاندازی شده، تاکنون درخواستی از سوی شرکت پست برای اخذ مجوز پست پهپادی نداشتهایم. این اظهارات عابدزاده به افزایش ابهاماتی درباره نحوه فعالیت پست پلاس اضافه کرد، زیرا از ابتدای اعلام این خبر سوالاتی به وجود آمده بود که با توجه به بالا بودن تعداد مناطق پرواز ممنوع در کلانشهری مانند تهران، اساسا این پهپادها چگونه پرواز خواهند کرد؟
همچنین، بخش خصوصی نیز نسبت به انحصار مجوز پرواز پهپاد حمل کالا برای شرکت پست ایران معترض بود. به هر حال، با وجود تمام نقاط منفی و مثبت مطرح شده برای این سرویس که ذکر تمامی آنها در این مطلب نمیگنجد؛ تا به این لحظه خبری از سرویس پست پلاس نشده است. اگر به وبسایت این سرویس مراجعه کنید به جز تصویری از نشان پست پلاس و ارجاع به سایتهای دولتی چیز دیگری مشاهده نخواهید کرد. حتی در انتهای این صفحه عبارت «پاییز ۹۸» دیده میشود که ظاهرا از آن زمان تا کنون هیچ بهروز رسانیای برای این سایت صورت نگرفته است.
اما در خارج از ایران نیز بسیاری از شرکتها برای استفاده از سرویس حمل کالا بهوسیله پهپاد با مشکلاتی مواجه هستند. به عنوان مثال میتوان به ایالات متحده آمریکا اشاره کرد که اداره هوانوردی این کشور با اعمال قوانین سختگیرانه باعث ایجاد دردسرهای فراوان برای شرکتهایی همچون آمازون شده است. از جمله این قوانین میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- هدایت کننده پهپاد میتواند در هر زمان فقط یک دستگاه را به پرواز درآورد و هدایت کند.
- پهپادها در تمام مدت پرواز باید در محدوده دید مرئی حرکت کنند و حق ندارند از آن خارج شوند.
- پهپاد نمیتواند از بالای سر افراد عادی (افرادی که هیج ارتباطی با عملیات پرواز ندارند) پرواز کند.
- وزن هر پرنده به همراه بار نباید بیش از ۵۵ پوند (۲۴.۹ کیلوگرم) باشد.
اینها تنها بخشی از قوانین محدود کننده پهپادها در آمریکا است. اما از محدودیت پرواز این پرنده در کشورهای مختلف که بگذریم، به مورد مهمتری میرسیم و آن جلوگیری از عدم برخورد این پهپادها با سایر اجسام پرنده و هواپیماهای سرنشیندار است. در صورتی که ما نتوانیم پهپاد خود را ببینیم، چطور میتوانیم از وقوع چنین حوادثی جلوگیری کنیم؟
استفاده از پهپادها برای ارسال بستههای پستی در دراز مدت صرفه اقتصادی ندارد
استفاده از پهپادها برای حمل بار با استفاده از خودروهای حمل بار و تحویل آن توسط نیروهای انسانی تفاوتهای بسیاری دارد. حتی اگر این پرندهها قوانین محدودیت وزن را نداشته باشند، در هر پرواز میتوانند تعداد اندکی بسته را با وزنی سبکتر نسبت به خودروها جابجا کنند. خودروها با هر بار بارگیری از انبار میتوانند صدها بسته را با وزن کلی چند تن جابجا کنند.
همچنین، هر خودرو میتواند بدون نگرانی از محدودیت زمانی بین مقاصد مختلف جابجا شود و این در حالی است که اکثر پهپادهای مورد استفاده برای تحویل بار حداکثر تا ۳۰ دقیقه قادر به پرواز خواهند بود. در نتیجه میتوانند فواصل محدودی را طی کنند و دوباره به انبار بازگردند. در چنین شرایطی، نیاز است که ایستگاهها و انبارهای بیشتری با فواصل کم از یکدیگر احداث شوند تا پهپادها در جابجایی مشکلی نداشته باشند. با در نظر گرفتن حجم بالای فعالیت سرویسهای پستی و فروشگاههای اینترنتی بزرگ، استفاده از پهپاد حمل کالا بهجای سیستمهای فعلی از نظر اقتصادی بههیچ وجه به صرفه نخواهد بود.
آیا پهپادها میتوانند امنیت بستهها را تامین کنند؟
با وجود ساختار نامنظم شهرهای امروزی از نظر ارتفاع ساختمانها و مناظر شهری گوناگون، ممکن است گاهی پهپادها موفق نشوند بهدرستی بستهها را تحویل دهند. اینکه پهپادهای حمل کالا باید بستهها را از فاصله به زمین بیاندازند یا روی زمین فرود بیایند تا شما بسته را از آنها تحویل بگیرید، چالشی است که نیاز به تأمل دارد.
ممکن است منازلی که به فضای باز و یا حیاط مناسب مجهز هستند برای نشستن پهپادها مناسب باشند، اما اگر محل سکونت شما چنین نبود چه؟ اگر در آپارتمان زندگی میکنید یا حیاط منزل شما پوشیده از درختان بلند است، آیا باز هم پهپادها میتوانند به درستی فرود بیایند؟ یا مجبور به رها کردن بسته از فاصله هستند؟ اگر بسته رها شود به درستی در محل مناسب فرود میآید و محتویات درون آن آسیب نخواهند دید؟
رها کردن بستهها نیز دردسرهای خاص خود را دارد. طبق قوانین وضع شده از سوی سازمان هوانوردی آمریکا، رها کردن بسته از سوی پهپادها غیرقانونی محسوب میشود؛ زیرا ممکن است در فاصله میان لحظهی رها شدن بسته تا رسیدن آن به زمین به دلیل وزش باد یا سایر دلایل تغییر مسیر ایجاد شود و بسته در خیابان رها شود یا با شخصی برخورد کند. البته پتنتهایی درباره اتصال چتر نجات و دمندههای جریان هوا به بستهها به ثبت رسیده است که میتواند مشکل فرود بسته را تا حدی حل کند، اما باز هم بحثهای دیگری مطرح میشود که از جمله آنها میتوان به امنیت بسته پس از جدا شدن از پهپاد اشاره کرد. تمامی این موارد سبب شدهاند تا در نهایت فرود پهپاد به معقولترین و کمهزینهترین روش تبدیل شود.
در پایان، با وجود اینکه پهپادهای موجود از لحاظ فنی پیشرفتهای مناسبی داشتهاند و از فناوریهای روز بهره میگیرند، اما با توجه به تمامی مشکلات ذکر شده که شامل محدودیتهای اعمال شده از سوی قانونگذاران برای دریافت مجوز پرواز، صرفه اقتصادی، سرعت تحویل کالا، تحویل مناسب و تامین امنیت کالاهای ارسالی است؛ بهنظر میرسد منطقی است که همچنان نیروی انسانی مدیریت تحویل کالاها را بر عهده داشته باشد.
منبع: Drone Rush
