افزایش قابل توجه قیمت لپتاپ؛ چرا بازار غافلگیر شد؟
ایام شیوع کرونا مصادف شد با دورکاری و آموزش از راه دور در تمام اصناف کشور و این مساله باعث شد تا تقاضای کالاهای الکترونیکی بیشتر از پیش شود. موبایل، تبلت و لپتاپ گل سر سبد این تقاضاها شدند و با باز شدن پاساژها، خریدها بیشتر هم شد. در این بین اما چیزی که به چشم میآید اینست که قیمت لپتاپها در بازار ایران به شدت گران و به اصطلاح برخی افراد، «کمرشکن» شده است.
در حال حاضر لپتاپی که بتوان با آن کارهای کاربردی انجام داد قیمتی چندده میلیون تومانی دارد و بیشتر خریداران نیز دنبال لپ تا قیمت ۵ میلیون تومان هستند؛ اینها را «محمد دارابی» یکی از فروشندگان پاساژ ایران به دیجیاتو میگوید: «بودجهای که در نظر گرفتهاند ۵ میلیون تومان است ولی لپتاپی که در این قیمت به کارشان بیاید موجود نیست و معمولا باید با بودجهای دو برابر برگردند.» این فروشنده مدعی شده که وضعیت واردات در بازار لپ تاپ مناسب نیست و مشخص نیست چرا عده کمی در این زمینه فعال هستند.
دارابی معتقد است که شرایط فعلی منجر شده تا قیمت لپتاپ بالا برود چرا که در حال حاضر نیاز این کالا در خانههایی که در آن یک کارمند دورکار یا دانشجو باشد بیشتر حس میشود: «تا جایی که میدانم بازار تبلت بیشتر داغ است ولی در این اوضاع بسیاری از افراد دنبال کامپیوتر All In One و پرینتر و… هم هستند چرا که بیشتر کارشان در خانه است.»
به گفته این فروشنده، کمیابی کالا در بازار به خاطر شروع فصل جدید است و او باور دارد این کمیابی به زودی از بین میرود اما در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است با رفع معضل کمیابی، کالاها نیز ارزان شوند یا خیر به دیجیاتو میگوید: «هیچ چیزی ارزان نمیشود، نهایتا همین قیمت باقی میماند.»
اتحادیه: قیمتها در بازار تعدیل خواهد شد
از آنسو «محمد فرجی» رییس اتحادیه فناوران رایانهای تهران در گفتگو با دیجیاتو نیز با تایید کمیاب بودن کالا در بازار میگوید که شایعاتی نظیر «مافیای واردات لپتاپ» از اساس کذب است. او ضمن رد شایعاتی مبنی بر اینکه بازار دست دو سه واردکننده معدود است و آنها در حال حاضر قیمتهای کالایی چون لپتاپ را تعیین میکنند به دیجیاتو میگوید که این موارد صحت ندارد و دلیل گرانی برخی قطعات کامپیوتری را به موضوعات دیگری مرتبط میداند:
«در ابتدای سال بر اساس جدول توانمندی کل استانها روی ورود کالاها تصمیمگیری میکنند. تا سالهای پیش قانونی وجود داشت که اگر یک شخص مجوز تولید داشته باشد به وزارت صمت آن را اعلام میکند و وزارت صمت هم یک ماخذ برای آن انتخاب میکرد. اما امسال با توجه به شعار جهش تولید سیاست جدیدی در وزارت صمت شکل گرفته که اگر تولیدکننده داخلی وجود داشته باشد، به طور کلی واردات آن دستگاه را مختل میسازد؛ حتی اگر تولیدکننده داخلی نتواند نیاز بازار را تامین کند. این موضوع سر لپتاپ هم رخ داد و واردات آن برای مدتی مشکل پیدا کرد و الان این موضوع حل شده است.»
او از اصطلاح «کچلی بازار» استفاده میکند و آن را یک خلا در بازار معرفی میکند که در حال حاضر در کالاهای الکترونیکی همچون لپتاپ وجود دارد: «تقاضای کالای لپتاپ هیچگاه در آغاز سال جدید به اندازه امروز نبوده و شرایط شیوع کرونا باعث شده تا برخلاف تصور ما درخواست لپتاپ بیشتر از حد معمول شود و بازار هم که واردات اجناس جدیدش هنوز انجام نشده بود دچار کمبود بشود و قیمتها به دلیل کمیابی کالا بالا برود.»
به گفته فرجی تقریبا ۴۰ درصد ثبت سفارشهای لپتاپ در گمرک مورد پذیرش واقع شده و این روند با همراهی وزارت صمت سریعتر از حالت معمول پیش میرود و به زودی کلیه سفارشاتی که به اشتباه بسته شده بودند وارد بازار خواهند شد: «در واقع باید گفت سایت ثبت سفارش برای لپ تاپها باز شده است. شماره پروندهها را به سازمان صمت تهران ارسال کردیم که به نظر میرسد ترخیص کالا از ۱۵ روز آینده به جریان افتد. به گفته فرجی بار کالاها به محض اینکه وارد بازار شود قیمتها به روال درست خودش برمیگردد: «افراد صنف فناوران رایانه اکثرا با سود جزئی فعالیت دارند. این افزایش قیمت سواستفاده نیست، عرضه و تقاضا با یکدیگر همخوانی نداشته و قیمتها بالا رفته است.»
به گفته فرجی پروسه فروش از عمده فروش به تکفروش و سپس به مصرف کنندهنهایی در حال حاضر به چندین مرحله تقسیم شده و تکفروشان از همدیگر خرید میکنند تا نیاز مشتریان خود را برطرف سازند و همین موضوع به گرانی کالایی چون لپتاپ دامن میزند: «اما سواستفاده از سوی واردکنندگان نبوده و این سوداگری در همین چرخه به وجود آمده است.»
فرجی تاکید میکند که واردکننده این کار را نمیکند چرا که هیچوقت فکر نمیکرده ثبت سفارش این کالا بسته شود که آن را گران کند و همچنین آنها اکثرا بار بعد عید خود را در اوایل اردیبهشت وارد کشور میکنند و این پیک ۱۵ روزه فعلی است که باعث شده بازار به سمت این قیمتها برود: «و مطمئننا تا ده پانزده روز آینده قیمتها متعادلتر خواهد شد، البته قیمتها به هیچوجه به نرخ قبل از عید برنخواهد گشت چون دیگر واردات لپتاپ با ارز نیمایی صورت نمیگیرد و ارز آزاد در آن دخیل است.» بر اساس صحبتهای فرجی نظر میرسد یک افزایش ۱۵ درصدی روی قیمتها منطقی است.
رییس اتحادیه فناوران رایانهای تهران با تاکید بر اینکه صنف آنها جزو معدود اصنافی است که در این شرایط تعدیل نیرو نداشته تاکید دارد که فروشندگان وسایل فناورانه در این شرایط سخت کنار مردم ماندهاند: «بازار هم درست خواهد شد نباید قیمتهای مقطعی که بر اساس شرایط پیش آمده را مشکل اساسی دانست.»
