وزیر ارتباطات از سال ۹۷ تاکنون از ارتقا سرویس ADSL به VDSL و افزایش ۴ برابر سرعت اینترنت خانگی سخن می‌گوید که تا به امروز هیچکدام محقق نشده‌اند، از این رو قصد داریم ابهامات این طرح را مورد بررسی قرار دهیم.

شیوع گسترده ویروس کرونا باعث شد تا میزان مصرف اینترنت به میزان چشمگیری افزایش پیدا کند که همین موضوع کاهش کیفیت و سرعت اینترنت خانگی را به همراه داشت، اما این کاهش سرعت فقط به دوران کرونا مربوط نمی‌شود و همواره بسیاری از کاربران بر این باورند به میزان پولی که برای سرویس‌های اینترنتی پرداخت می‌کنند، خدمات مناسبی به آنها ارائه نمی‌شود. البته بیشترین نارضایتی‌ها از اینترنت به کاربران اینترنت ثابت یا خانگی مربوط می‌شود و شواهد حاکی از آن است سرویس‌های اپراتورهای تلفن همراه در شرایط فعلی همچنان در وضعیت مناسبی قرار دارند.

نامناسب بودن کیفیت اینترنت خانگی در آمارهایی که در خصوص وضعیت ICT کشور ارائه شده است نیز به خوبی دیده می‌شود. به گونه‌ای که میزان کاربران اینترنت خانگی طی سال‌های گذشته با رشد بسیار اندکی همراه بوده و در مقابل آن ضریب نفوذ اینترنت موبایل به بیش از ۷۶ درصد (۶۳ میلیون کاربر) رسیده است، اما  ضریب نفوذ اینترنت ثابت خانگی تا پایان سال ۹۸ حدود ۱۰ درصد بوده و فقط ۸ میلیون کاربر از سرویس ADSL برای اتصال به اینترنت استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی وزیر ارتباطات اخیرا از افزایش سرعت ۴ برابری اینترنت خبر داد، وعده‌ای که در سال ۹۷ نیز توسط وزیر جوان به کاربران داده شده بود.

جزئیات ۴ برابر شدن سرعت اینترنت خانگی

محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اخیرا در صفحه شخصی توییتری خود از ۴ برابر شدن سرعت اینترنت خبر داد و نوشت:

امروز عملیات اجرایی ارتقای اینترنت خانگی از ADSL به VDSL در استان تهران و قم آغاز شد و در هفته آینده، سایت ثبت نام آغاز به کار خواهد کرد. اولویت توسعه با مناطقی است که سرعت نسل ۴ موبایل در آنها از متوسط کشوری پایین‌تر است.

پس از آن نیز آذری جهرمی در مراکز کنترل شبکه برخی از اپراتورهای اینترنت به صورت سرزده حضور یافت و در همین خصوص در صفحه شخصی اینستاگرامی خود نوشت:

قول دادیم، عمل می‌کنیم. پای وعده‌ای که دادیم هم می‌ایستیم! در ادامه تلاش‌هایی که شروع کردیم، امروز خودم مجددا پای سیستم رفتم. منتظر کاغذ بازی نماندیم و شبانه‌روزی تلاش می‌کنیم که با نصب سیستم‌های VDSL سرعت اینترنت ثابت را ۴ برابر کنیم. سامانه ثبت‌نام از هفته آینده در خدمت شما خواهد بود تا ثبت‌نام کنید و VDSL تحویل بگیرید.

نگاهی به وعده‌های تکراری وزیر ارتباطات برای افزایش سرعت اینترنت

وعده افزایش سرعت اینترنت از سوی وزیر ارتباطات فقط به روزهای گذشته مربوط نمی‌شود و وی در بهمن سال ۹۷ نیز از ارائه نسل جدید اینترنت بر پایه تکنولوژی FTTC و VDSL خبر داده بود که برای کاربران سرویسی با سرعت ۷۰ مگابیت را ارائه می‌دهد. در همان زمان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در صفحه شخصی توییتری خود نوشت:

نسل جدید اینترنت خانگی با حداقل سرعت ۷۰ مگابیت در ثانیه پس از دزفول، در شهر پردیس به بهره‌برداری رسید. این تکنولوژی در فاز ۸ شهر پردیس رودهن به بهره‌برداری رسیده و حدود ۲۸ هزار مشترک می‌توانند از این تکنولوژی که با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی انجام شده است، بهره ببرند.

با ارتقای تکنولوژی ADSL به FTTC این کار امکان پذیر شده و در آستانه دهه فجر یکی از اپراتورهای اینترنت این تکنولوژی را در دزفول ارتقا داد و ۶ هزار مشترک این حس را تجربه کردند.

مدتی بعد وزیر ارتباطات بار دیگر در تیر ۹۸ اعلام کرد طرحی را در نظر گرفتیم که اینترنت VDSL به جای سرویس ADSL به کاربران ارائه شود که طبق آن سرعت اینترنت ۲ میلیون مشترک به ۴ برابر افزایش پیدا خواهد کرد. وی تاکید کرد با راه‌اندازی سرویس VDSL می‌توان عقب‌ماندگی خود را در حوزه شبکه ارتباطات ثابت جبران کنیم و سایر اپراتورها نیز خدمات بهتری را به مشترکان خود ارائه دهند. بر اساس اعلام وزیر ارتباطات، ۳۰ درصد مشترکان به دلیل فاصله زیاد خطوط مسی تا مراکز مخابرات به اینترنت ۲ مگ دسترسی دارند و فقط ۱۶ درصد از اینترنت ۸ تا ۱۶ مگ بهره می‌برند، اما با راه‌اندازی سرویس VDSL می‌توان مشکل سرعت مشترکان را برطرف ساخت.

ابهامات طرح افزایش سرعت اینترنت خانگی

با توجه وعده‌های متعددی که وزیر ارتباطات در این خصوص به مردم داده است، برای بهره‌برداری از نسل جدید اینترنت خانگی VDSL در کشور ابهاماتی وجود دارد. اولین ابهام این است که هیچ تضمینی وجود ندارد سرعت واقعی سرویس VDSL از سوی اپراتورها به کاربران ارائه شود؛ چراکه هم‌اکنون نیز بارها اتفاق افتاده است که کیفیت و سرعت واقعی سرویس ADSL به دلایل و بهانه‌های مختلف توسط اپراتورها به کاربران ارائه نشده است.

از طرفی هنگامی که شرکت ارتباطات زیرساخت و اپراتورها اختلال موجود در سرویس‌ها را قبول نمی‌کنند و یکدیگر را مقصر مشکل کیفی سرویس‌های ارائه شده می‌دانند و همچنین سایت نت سنج پلاس و سامانه شکایت ۱۹۵ نیز برای پیگیری نارضایتی کاربران کارایی ندارد، چه فرقی می‌کند به کاربر به جای سرویس ADSL، سرویس VDSL ارائه شود.

نکته مهم دیگر این است که وزیر ارتباطات در سال ۹۸ از ارتقای شبکه ADSL به VDSL خبر داد و همان زمان اپراتورها درخواست افزایش تعرفه را داشتند که وزیر ارتباطات نیز از آنها خواست اگر تجهیزات خود را ارتقا دهند، اجازه افزایش قیمت خواهند داشت. گفتنی است در آن زمان حتی از کاربران نیز نظرسنجی شد که آیا با افزایش قیمت اینترنت به ازای ارتقا ADSL به VDSL موافق هستند یا خیر؟

در چنین شرایطی این سوال مطرح می‌شود آیا با ارتقا سرویس ADSL و ۴ برابر شدن سرعت اینترنت خانگی، کاربران باید به چه میزان هزینه بیشتری پرداخت کنند و آیا تضمینی وجود دارد که به آنها کیفیت و سرعت واقعی ارائه خواهد شد؟ به نظر می‌رسد بسیاری از کاربران به جای افزایش ۴ برابری سرعت اینترنت خود انتظار دارند که بر اساس هزینه‌ای که می‌پردازند، به همان میزان یک سرویس واقعی و با کیفیت دریافت کنند؛ برای مثال چرا کاربری که برای دریافت اینترنت ۴ مگابیتی هزینه می‌کند، سرعتی کمتر از ۲ مگابیت ارائه شود که آن هم با قطعی و افت سرعت مواجه است؟