کاملا واضح است همه‌گیرشدن ویروس کرونای جدید، کووید ۱۹، دنیای ما را دگرگون کرده است. این تغییرات در نوع زندگی و نوع انجام وظایف و حضور در سرکار و حتی چگونگی ارتباطات بین افراد را تحت‌الشعاع قرار داده است. بنابراین، درادامه‌ی این تغییرات آنچه در ارتباط مستقیم با زندگی روزمره‌ی افراد هستند، نظیر فناوری و نرم‌افزارها، تغییر خواهند کرد تا خود را با وضعیت پیش‌آمده تطبیق دهند.

نرم‌افزارها چه تغییراتی خواهند کرد؟

اگر نگاهی مختصر به رویکرد اخیر یکی از بزرگ‌ترین محصولات نرم‌افزاری دنیا، یعنی ویندوز بیندازیم، می‌توانیم به‌وضوح تغییرات اساسی را لمس کنیم. هنوز برای تشخیص دقیق رویکرد جدید مایکروسافت و چگونگی تغییرات سیستم‌عامل این شرکت زود است؛ اما مدارک موجود نشان می‌دهد احتمالا در آینده چه تغییراتی شاهد خواهیم بود. درادامه به بخش‌های اشاره خواهیم کرد که انتظار می‌رود در دوران پاندمی کووید ۱۹ در ویندوز تغییر کنند.

اولین مدرک موجود در به‌روزسانی اردیبهشت سال جاری (مه ۲۰۲۰) ویندوز ۱۰ مشاهده شده است. طبق این به‌روز‌رسانی‌، مایکروسافت قصد دارد رویکرد رسیدگی و ارائه‌ی به‌روزرسانی‌های آتی را تا زمان ادامه‌ی بحران تغییر دهد.

به‌روزرسانی اردیبهشت ویندوز ۱۰ ویژگی جدیدی ارائه نمی‌کرد و تغییر بنیادینی در ساختار ویندوز ایجاد نکرد و کاملا کارایی و ظاهر به‌روزرسانی قبلی ویندوز را بدون تغییر حفظ کرد. این رویکرد مایکروسافت خیلی عجیب است؛ به‌ویژه اینکه از آخرین به‌روزرسانی اساسی ویندوز ۱۰ حدود یک سال می‌گذرد و کاربران به ایجاد تغییرات بنیادین و بهبودهای مداوم ویندوز ۱۰ عادت کرده و در این مدت، منتظر ارائه‌ی به‌روزرسانی بزرگی برای ویندوز ۱۰ بودند؛ اما با همه‌گیری ویروس کرونای جدید، مایکروسافت روند به‌روزرسانی‌های خود را تغییر داد.

علاوه‌براین، مدرک دیگر اطلاعیه‌ی مایکروسافت با این مضمون است که از دهم اردیبهشت تمام به‌روزرسانی‌های غیرامنیتی ویندوز متوقف خواهد شد و تنها به‌روزرسانی‌های ضروری امنیتی منتشر می‌شود. تاریخ تغییر این رویکرد دقیقا مشخص نشده است و به‌گفته‌ی مایکروسافت، تا پایان پاندمی این روند ادامه خواهد داشت. دلیل این موضوع کارکنان شرکت مایکروسافت هستند که همچنان باید در خانه بمانند و دورکاری کنند و باتوجه‌به اینکه امکانات فراهم‌شده در شرکت دردسترسشان نیست، تا زمان عبور از وضعیت بحرانی، تنها بر فراهم‌کردن به‌روزرسانی‌های امنیتی ویندوز تمرکز خواهند کرد.

این مدارک چه کمکی به پیش‌بینی آینده‌ی ویندوز خواهند کرد؟

انتظار می‌رود برای مدتی ارائه‌ی ویژگی‌های جدید در ویندوز متوقف شود و طبق اطلاعات مایکروسافت، این مدت تا مهار شیوع ویروس کرونای جدید طول خواهد کشید. همچنین، ویندوزی که امروز از آن استفاده می‌کنیم، احتمالا در آینده به‌همین شکل خواهد ماند و تنها به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری جزئی دریافت خواهد کرد و نمی‌توان از مایکروسافت توقع به‌روزرسانی‌های بنیادین داشت. بنابر آنچه در اطلاعیه‌ی مایکروسافت آمده، به‌روزرسانی ویژگی‌ها که تا امروز دوبار در سال ارائه می‌شد، احتمالا به سالی یک‌بار تقلیل پیدا کند و رفته‌رفته ویژگی جدید بزرگی در ساختار ویندوز ایجاد نشود.

البته ناگفته نماند مایکروسافت سال‌ها همین رویکرد را در ارائه‌ی تغییرات و ویژگی‌های جدید برای سیستم‌عامل خود داشته است و این مسیر جدیدی برای مایکروسافت نیست که رفته‌رفته اضافه‌کردن ویژگی‌های جدید را متوقف کند. درواقع، همه‌گیری ویروس کرونا به این استراتژی مایکروسافت سرعت بخشیده است. دلیل این امر دورکاری توسعه‌دهندگان مایکروسافت است که از چندی پیش و با اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، کارهای خود را از خانه انجام می‌دهند و احتمال می‌رود این روند برای مدتی ادامه داشته باشد. بنابراین در این مدت، مایکروسافت باید تصمیم‌های مهمی اتخاذ کند تا با بررسی دقیق تشخیص دهد چه برنامه یا محصولی به به‌روزرسانی نیاز مبرم دارد و کدام دستگاه‌ها می‌توانند برای دریافت به‌روزرسانی منتظر بمانند.

با این تفاسیر، پرواضح است که ویندوز قدرت لازم برای انتشار به‌روزرسانی جدید را دارد؛ زیرا دیگر مثل گذشته تنها محصول پول‌ساز مایکروسافت به‌شمار نمی‌رود و رشد چشمگیری برای شرکت به‌ارمغان نمی‌آورد. پس مهم نیست مایکروسافت برای جلابخشیدن به آن چقدر زمان بگذارد

مدرک مهم دیگر که می‌توان با اتکا به آن بر این ادعاها صحه گذاشت، گزارش مالی اخیر مایکروسافت است. براساس اطلاعات منتشرشده در گزارش مالی این شرکت، استفاده از اپلیکیشن Teams، اپلیکیشن اختصاصی برای مدیریت کسب‌وکار و جلسات، به‌طرز چشمگیری با شیوع ویروس کرونای جدید و تعطیلی کسب‌وکارها و شرکت‌ها افزایش یافته است؛ زیرا امکانات زیادی به کارفرمایان می‌دهد تا بدون حضور در دفتر، نیروهای انسانی خود را گردهم جمع کنند و وظایف خود را ‌انجام دهند.

در این گزارش آمده است تعداد کاربران فعال روزانه‌ی Teams در اوایل اردیبهشت (اواخر آوریل) به ۷۵ میلیون نفر رسیده که درمقایسه‌با ۲۰ میلیون کاربر فعال در دی، رشد درخورتوجهی به‌حساب می‌آید.

ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، در توضیح رشد کاربران فعال مایکروسافت تیمز گفت:

تحول دیجیتالی که پیش‌بینی می‌شد در دو سال اتفاق بیفتد، در دو ماه تجربه کردیم. درحال‌حاضر، تمام بخش‌های شرکت از گروه‌های کاری و آموزش از راه دور گرفته تا فروش و خدمات مشتریان و زیرساخت‌های ابری امنیتی، همگی پابه‌پای کاربران فعالیت خود را ادامه می‌دهد تا به مصرف‌کنندگان سرویس‌های خود کمک کند کسب‌وکار خود را در دنیای دورکاری فعال نگاه دارند.

مایکروسافت معتقد است این پاندمی زنگ‌خطری بوده است تا همه‌ی افراد جامعه را از خواب بیدار کند و ماهیت کارها را تغییر دهد. فاصله‌گذاری‌ها احتمالا بیشتر شود و به‌عنوان یکی از وقایع طبیعی به‌شمار آید؛ به‌ویژه اینکه خطر طوفان‌های سهمگین به‌‌دلیل تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین همچنان بشر را تهدید می‌کند و شاید بیماری‌های دیگری نیز شیوع پیدا کند.

در چنین دنیایی، دورکاری امری نه‌تنها طبیعی، بلکه حیاتی به‌حساب می‌آید. جرد اسپاتارو، مدیر پروژه‌ی Microsoft 365 می‌گوید:

برای من کاملا مشهود است که هنجارهای جدیدی در حال شکل‌گیری است و تعریف وضعیت عادی تغییر خواهد کرد. اگر با دقت به وقابع چین و سنگاپور نگاه کنید، اساسا در ماشین زمان سفر خواهید کرد. با اینکه گفته می‌شود اوضاع‌واحوال عادی شده است، مردم مثل قبل در محل کار خود حاضر نمی‌شوند و محدودیت‌های جدیدی برای جامعه تعریف و الگوهای کاری جدیدی برای نیروهای انسانی ابداع شده است. جوامعی هستند که با تقسیم نیروی انسانی خود، زمان حضور در دفترکار یا دورکاری را در روزهای مختلف هفته به‌صورت زوج‌وفرد مشخص می‌کنند. تعریف جدید، تعریفی نیست که دو هفته پیش تصور می‌کردم و می‌گفتم همه ‌چیز عادی شده است و باید سرکار برگردیم؛ بلکه تعریف جدید عادی این است که برای برگشتن به حالت عادی باید مدت زیادی با ابزار دورکاری سپری کنیم.

این تغییرات برای ویندوز چه معنایی خواهد داشت؟

پیش‌بینی می‌شود برنامه‌هایی مثل Microsoft Teams یا سایر اپلیکیشن‌های مناسب دورکاری، از‌این‌پس به‌طورپیش‌فرض در ویندوز نصب شوند و نیازی نباشد کاربر آن‌ها را جداگانه دانلود و نصب کند. این اتفاق دقیقا برای فضای ابری One drive افتاد. در ابتدا وان‌درایو سرویس ابری مجزایی بود که درنهایت مستقیما وارد ویندوز شد و اکنون هرکسی که ویندوز نصب می‌کند، مقداری فضای پایه در وان‌درایو خواهد داشت که درصورت نیاز می‌تواند با پرداخت هزینه آن را افزایش دهد.

دورازانتظار نیست که سرنوشت برنامه‌ی تیمز و دیگر ابزار دورکاری شبیه وان‌درایو شود. هرکسی ویندوز نصب کند، می‌تواند با تعداد محدودی از افراد در تیمز همکاری کند یا ممکن است محدودیت در تعداد افراد لحاظ نشود و درعوض، برخی ویژگی‌ها غیرفعال باشد. درهرصورت، افراد می‌توانند برای استفاده‌ی بدون محدودیت از این ابزار، آن‌ها را باتوجه‌به اندازه‌ی کسب‌وکار خود تهیه کنند.

بعداز نصب پیش‌فرض Teams در ویندوز، در آینده‌ای نزدیک ابزار دورکاری جزء جدایی‌ناپذیر زندگی شغلی افراد می‌شود و در تاروپود ویندوز نیز حضور آن‌ها لمس خواهد شد. برای مثال، تصور کنید در ابزارهای پخش ویدئو و صدا که با فرمان صوتی فعال می‌شوند، گزینه‌ی اپلیکیشن تیمز اضافه شود. درنهایت، شاید درآینده ویندوز برای استفاده‌ی شخصی طراحی نشود و تنها بتوان گروهی از آن استفاده کرد. درک این موضوع برای ما هنوز اندکی دشوار است؛ اما قطعا قرارگیری ابزار همکاری از راه دور را به‌زودی در سیستم‌‌عامل‌های‌ مختلف به‌نحوی شاهد خواهیم بود.

شاید ادغام کلی سیستم‌عامل به این زودی‌ها اتفاق نیفتد؛ ولی رفته‌رفته به آن مرحله نیز نزدیک می‌شویم و همان‌طورکه گفته شد، آینده‌ی ویندوز مملو از ابزارهای همکاری از راه دور خواهد بود و اغلب کارهای آینده نیز به‌صورت دورکاری انجام خواهد شد.