۵ حقیقت مهم درباره‌ی ویتامین‌ها و مکمل‌های دارویی که باید بدانید
هر روز میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از مکمل‌های دارویی استفاده می‌کنند. بعضی از این افراد تلاش می‌کنند با مصرف این مکمل‌ها، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز را جبران کنند. بعضی دیگر مکمل مصرف می‌کنند تا خطر ابتلا به برخی از بیماری‌ها را کاهش دهند. در این میان، افرادی هم هستند که تحت تأثیر تبلیغات قرار گرفته‌اند و مکمل مصرف می‌کنند. از وقتی که مکمل‌های دارویی در داروخانه‌ها عرضه شد، افراد بسیاری برای خرید این مکمل‌ها به این مراکز مراجعه کردند و این روند همچنان ادامه دارد. از زینک گرفته تا ویتامین A؛ مردم این مکمل‌ها را با هدف بهبود سطح سلامتی خریداری و مصرف می‌کنند.
توصیه به مصرف مکمل‌های دارویی، موضوعی است که در هر جایی درباره‌ی آن مطالبی ارائه می‌شود؛ تبلیغات تلویزیونی، شبکه‌های اجتماعی و حتی در گفت‌وگو با دوستان، همکاران یا اعضای خانواده. در میان این حجم از شنیده‌ها و دیده‌ها، تصمیم‌گیری دشوار می‌شود و اینکه بفهمید کدام مکمل برای شما مناسب است کار راحتی نخواهد بود.
مصرف مکمل‌ها در کنار فوایدی که برای سلامتی دارد، ممکن است عوارض جانبی هم داشته باشد. به علاوه اینکه در بعضی موارد می‌تواند سلامتی شما را با خطرات جدی مواجه کند. اگر می‌خواهید مکمل دارویی مصرف کنید، مهم است که مکمل‌های مفید را بشناسید و مضرات بعضی از مکمل‌ها را بدانید.
۱. مکمل‌های دارویی انواع مختلفی دارند
فرقی نمی‌کند که مکمل‌های دارویی به شکل قرص، پودر یا شربت تولید شده باشند، همه‌ی آن‌ها با یک هدف تولید می‌شوند؛ دریافت مواد مغذی مورد نیاز به اندازه‌ی کافی و بهبود سطح سلامتی. این مکمل‌ها حاوی ترکیباتی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسید‌های آمینه و آنزیم‌ها هستند که در مواد غذایی وجود دارند. بعضی از مکمل‌ها فقط حاوی یکی از این ترکیبات هستند و بعضی دیگر تعداد بیشتری از این ترکیبات را در خود جای داده‌اند. این دسته‌ی دوم که با نام مولتی‌ویتامین شناخته می‌شوند، محبوبیت زیادی دارند. با مصرف مولتی‌ویتامین‌ها، دیگر نیازی نیست افراد در یک روز چندین مکمل به شکل‌های مختلف را مصرف کنند.
۲. همه‌ی مکمل‌های دارویی مؤثر نیستند
بعضی از مکمل‌ها تأثیرات قابل توجهی دارند و همین ویژگی باعث محبوبیت بیشتر آن‌ها شده است. در واقع این مکمل‌ها می‌توانند در کنار رژیم غذایی سالم به بهبود سطح سلامتی افراد کمک کنند در حالی که یا عوارض جانبی ندارند یا عوارض جانبی آن‌ها بسیار کم است.
در میان انواع مکمل‌های دارویی، مکمل‌هایی که در فهرست زیر معرفی می‌شوند در بهبود سطح سلامتی تأثیر بیشتری دارند.
- ویتامین B12: به حفظ سلامتی سلول‌های عصبی و سلول‌های خونی، تکثیر سلولی، ترمیم DNA و پیشگیری از کم‌خونی کمک می‌کند.
- اسید فولیک: مصرف این مکمل در دوران بارداری احتمال بروز مشکلات مادرزادی در نوزاد را کاهش می‌دهد.
- ویتامین D: باعث تقویت استخوان‌ها می‌شود.
- کلسیم: برای داشتن استخوان‌هایی سالم‌تر مفید است.
- ویتامین‌های C و E: از آسیب‌های سلولی جلوگیری می‌کنند.
- روغن ماهی: به حفظ سلامتی قلب کمک می‌کند.
- ویتامین A: سرعت پیشرفت بیماری دژنراسیون ماکولا را کاهش می‌دهد. این بیماری شایع‌ترین علت کاهش بینایی در سالمندان است.
- زینک: علاوه بر اینکه به سلامتی پوست کمک می‌کند، در جلوگیری از پیشرفت سریع دژنراسیون ماکولا تأثیرگذار است.
- ملاتونین: از بروز عوارض شایع در پرواززدگی یا جت لگ جلوگیری می‌کند.
البته با وجود پژوهش‌های زیادی که درباره‌ی مکمل‌های دارویی انجام شده است، هنوز هم پرسش‌هایی مطرح می‌شود که پژوهشگران پاسخ روشنی برای آن‌ها ندارند. به علاوه اینکه هنوز شواهد علمی، همه‌ی تأثیرات مثبتی که برای مکمل‌های دارویی بیان می‌شوند را تأیید نمی‌کنند. بهتر است بدانید بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مولتی‌ویتامین‌ها نه تنها باعث نمی‌شود عمر طولانی‌تری داشته باشید، بلکه به کند شدن روند اختلالات شناختی کمک نمی‌کند و احتمال ابتلا به بعضی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی، سرطان و دیابت را هم کاهش نمی‌دهد. در واقع، ادعاهایی که درباره‌ی این مکمل‌ها مطرح می‌شود و آن‌ها را در درمان یا پیشگیری از بیماری‌ها مؤثر می‌داند، پایه و اساس علمی ندارد. البته نباید این مطلب را هم فراموش کنیم که ترکیبات موجود در مکمل‌ها با یکدیگر تفاوت دارد. به همین دلیل ممکن است نتیجه‌ی یک مطالعه‌ی علمی، با محصولی که خریداری کرده‌اید قابل انطباق نباشد.
۳. مکمل‌های دارویی همیشه بی‌خطر نیستند
در بیشتر موارد، مولتی‌ویتامین‌ها برای سلامتی مضر نیستند. با وجود این، باید در مصرف هر گونه مکمل دارویی احتیاط کنید. بعضی از مکمل‌ها ممکن است با سایر داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند. در صورتی که بیماری یا شرایط پزشکی ویژه‌ای داشته باشید مانند مبتلایان به بیماری‌های کبدی یا افرادی که می‌خواهند تحت عمل جراحی قرار بگیرند، مصرف بعضی از مکمل‌ها می‌تواند خطراتی را ایجاد کند. همچنین مصرف بعضی از مکمل‌ها برای زنان باردار، مادران شیرده و کودکان توصیه نمی‌شود. به علاوه اینکه در مورد بعضی از مکمل‌ها، باید بعد از مصرف آن‌ها اقدامات احتیاطی بیشتری انجام دهید.
از طرفی دیگر در تولید مکمل‌های دارویی، از نظارت‌های سخت‌گیرانه‌ای که در تولید داروها اعمال می‌شود خبری نیست.
ممکن است بعضی از مکمل‌ها حاوی ترکیباتی باشند که نام آن‌ها روی برچسب محصول ذکر نشده باشد و همین ترکیبات مضر باشند. یا در تولید بعضی مکمل‌ها از ترکیبات دارویی استفاده شده باشد که برای مصرف روزانه یا طولانی‌مدت مجاز نباشند.
مصرف مکمل‌هایی که در فهرست زیر معرفی می‌شوند، می‌تواند خطراتی را ایجاد کند.
- ویتامین K: می‌تواند اثربخشی داروهای ضد انعقاد خون را کاهش دهد.
- جینکگوبیلوبا: می‌تواند تأثیر داروهای ضد انعقاد خون را تشدید کند.
- مکمل‌های حاوی عصاره‌ی گل راعی: می‌تواند اثربخشی بعضی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی و داروهای پیشگیری از بارداری را کاهش دهد.
- مکمل‌های گیاهی حاوی عصاره‌ی کاوا و هماور طبی: می‌توانند به کبد آسیب برسانند.
- بتاکاروتن و ویتامین A: می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را در افراد سیگاری افزایش دهد.
۴. قبل از مصرف مکمل‌ها با پزشک مشورت کنید
اگر می‌خواهید مکمل دارویی مصرف کنید، باید انتخاب هوشمندانه‌ای داشته باشید. در قدم اول باید با پزشک مشورت کنید. پزشک با ملاحظه‌ی شرایط فردی و سطح سلامتی شما می‌تواند تشخیص دهد که چه مکملی برای شما مناسب‌تر است.
در قدم بعدی، هنگام انتخاب و مصرف یک مکمل دارویی، این چند نکته‌ی ساده را رعایت کنید:
- به برچسب روی محصولات دقت کنید و به ترکیبات موجود در آن‌ها اهمیت دهید.
- بروشور همراه محصول را به دقت مطالعه کنید. مقدار مجاز و طریقه‌ی مصرف و تداخلات دارویی محصولات در این بروشورها درج شده است.
- اگر پزشک درباره‌ی مصرف یک مکمل به شما توصیه‌ای کرده است طبق همان توصیه عمل کنید. مطالب مندرج در بروشورها برای عموم مردم تنظیم شده‌اند.
- مراقب باشید تبلیغاتی مانند «کاملا بدون عوارض» یا «بهترین درمان» شما را فریب ندهد.
- فراموش نکنید عنوان طبیعی یا گیاهی، لزوما به این معنی نیست که این محصول هیچ‌گونه عوارضی ندارد.
- مکمل‌ها را در شرایطی مناسب و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
۵. هیچ مکمل دارویی به اندازه‌ی یک رژیم غذایی کامل و مناسب مؤثر نیست
مهم نیست با چه هدفی از مکمل‌های دارویی استفاده می‌کنید، در این مطلب هیچ شکی نیست که مکمل‌ها نمی‌توانند جایگزین مناسبی برای یک رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد مغذی باشند. همان‌طور که از نام مکمل مشخص است، این محصولات نقش تکمیلی دارند و در کنار رژیم غذایی مناسب می‌توانند در بهبود سطح سلامتی مؤثر باشند. نباید از مکمل‌های دارویی به عنوان جایگزین وعده‌های غذایی استفاده کرد.
یک وعده‌ی غذایی سالم و سرشار از مواد مغذی را دست کم نگیرید؛ این غذای واقعی بیشتر از یک قرص ساختگی به شما کمک می‌کند. ویتامین‌ها و مواد معدنی به بدن کمک می‌کنند تا عملکردهای طبیعی خود را بهتر انجام دهد. به همین دلیل دریافت مقادیر کافی از آن‌ها برای بهبود سطح سلامتی ضروری است. بسیاری از افراد با تغذیه سالم و کافی، این مواد مغذی را دریافت می‌کنند و نیازی به مصرف مکمل‌های دارویی ندارند. در این میان بعضی از افراد هم هستند که باید بخشی از کمبود این مواد مغذی را با مصرف مکمل‌های دارویی جبران کنند. در واقع مکمل‌های دارویی برای کمک به این دسته از افراد و حفظ سلامتی آن‌ها تولید می‌شوند.
منبع: PennMedicine
