هفته‌ی گذشته و در طی رویداد گیم اواردز ۲۰۱۹ با کنسول نسل بعد ایکس‌باکس برای اولین بار آشنا شدیم. «فیل اسپنسر» روی سن مراسم آمد تا از این کنسول جدید به اسم «ایکس‌باکس سری ایکس» (Xbox Series X) رونمایی کند. همانطور که پیش‌بینی کرده بودیم، مایکروسافت برنامه دارد تا مدل‌های مختلفی برای ایکس‌باکس نسل بعد عرضه کند؛ طوری که طبق گفته‌ی این شرکت، کنسول ایکس‌باکس از این پس با همین اسم شناخته خواهد شد.

در طول دو دهه‌ی گذشته، با نام‌گذاری عجیب و غریبی از سوی مایکروسافت برای کنسول‌های بازی این شرکت برخورد کرده‌ایم. اولین کنسول بازی مایکروسافت، «ایکس‌باکس» (Xbox) نام گرفته بود. نسل دوم ایکس‌باکس با نام «ایکس‌باکس ۳۶۰» (Xbox 360) عرضه شد و سومین نسل ایکس‌باکس هم با اینکه مدل‌های مختلفی داشت، نام پایه‌ی «ایکس‌باکس وان» (Xbox One) را به یدک می‌کشید.

نسل بعدی ایکس‌باکس، یعنی چهارمین نسل از این کنسول‌های بازی، دوباره با نام «ایکس‌باکس» (Xbox) شناخته خواهد شد. «سری ایکس» (Series X) در واقع یکی از مدل‌های ایکس‌باکس نسل بعد، و احتمالا گران‌ترین و قوی‌ترین مدل آن است.

حتی اگر کمی بیشتر به لوگوی نمایش داده شده در رویداد گیم اواردز نگاهی بیاندازیم، به خوبی این موضوع را درک می‌کنیم. واضح است که تمرکز کاملا روی لغت «ایکس‌باکس» است و «سری ایکس» به عنوان یک مدل، به لغت ایکس‌باکس اضافه شده است. انگار که مایکروسافت می‌خواهد از این پس روی «ایکس‌باکس» تمرکز کند و مدل‌های مختلفی از این کنسول را با عناوین متفاوت، بسازد و وارد بازار کند.

و مایکروسافت این موضوع را تایید کرده است.

سخنگوی مایکروسافت در مصاحبه‌ای با خبرگزاری Business Insider ضمن تایید این موضوع گفته است: «نسل بعدی ایکس‌باکس به سادگی با نام «ایکس‌باکس» شناخته خواهد شد. در رویداد گیم اواردز هم استفاده از این اسم را در قالب «ایکس‌باکس سری ایکس» مشاهده کردید. مثل اولین نسل از ایکس‌باکس، نسل بعدی همان «ایکس‌باکس» نام گرفته است.»

در ادامه، سخنگوی مایکروسافت درباره‌ی عرضه‌ی مدل‌های مختلفی از ایکس‌باکس نسل بعد، اضافه کرده است: «همانند آنچه طرفداران ایکس‌باکس در نسل‌های قبلی دیده‌اند، اسم «ایکس‌باکس سری ایکس» این ظرفیت را به وجود می‌آورند تا کنسول‌های بیشتری در آینده داشته باشیم.»

نسل فعلی کنسول‌های ایکس‌باکس، یعنی ایکس‌باکس وان، شامل سه مدل مختلف است. اولین مدل با همان نام ایکس‌باکس وان وارد بازار و پس از یکی دو سال هم از رده خارج شد. در حال حاضر مایکروسافت ایکس‌باکس نسل فعلی را در دو مدل وارد بازار می‌کند: ایکس‌باکس وان اس و ایکس‌باکس وان ایکس. مدل اس، ارزان‌تر و ضعیف‌تر و مدل ایکس، گران‌تر و قوی‌تر است. حتی یک مدل ارزان‌تر از ایکس‌باکس وان اس هم وجود دارد که توانایی اجرای دیسک ندارد.

تمام کنسول‌های سری ایکس‌باکس وان، در یک نسل و یک خانواده جای می‌گیرند و بازی‌های یکسانی را اجرا می‌کنند. تفاوت در کیفیت اجرای بازی‌هاست.

با نام‌گذاری بسیار پیچیده و غیرمعمولی از سوی مایکروسافت طرف هستیم و هدف مایکروسافت هم در انتخاب یک نام یعنی «ایکس‌باکس» برای نسل بعد، حل این موضوع است. دقیقا نمی‌دانیم مایکروسافت به غیر از سری ایکس، چه مدل‌های دیگری از ایکس‌باکس در ذهن دارد. شایعات گفته‌اند که مایکروسافت در نظر دارد یک مدل ارزان‌تر و ضعیف‌تر که کاملا دیجیتال است و بر مبنای استریم بازی کار می‌کند را هم عرضه کند. شایعه‌ی دیگری می‌گوید که یک مدل ارزان‌تر دیگر هم وجود دارد که بازی‌ها را در مقایسه با سری ایکس، با وضوح تصویر پایین‌تری اجرا می‌کند.

با تمام این اوصاف، متوجه شده‌ایم که با آغاز نسل بعد، نام «سری ایکس» دیگر اهمیتی نخواهد داشت. بلکه باید منتظر باشیم تا بازی‌ها برای عرضه روی «ایکس‌باکس» تبلیغ شوند.

در مقابل مایکروسافت، سونی رویه‌ی بسیار بهتری را پیش گرفته است؛ رویه‌ای که کار را هم برای سونی و هم برای مخاطبان بسیار ساده‌تر می‌کند. تا به امروز چهار نسل مختلف از کنسول پلی‌استیشن عرضه شده است و هر کدام، به سادگی با شماره‌ی نسلی‌شان نام‌گذاری شده‌اند؛ یعنی دقیقا پلی‌استیشن ۱ تا پلی‌استیشن ۴. نسل بعدی کنسول سونی هم قرار است با نام پلی‌استیشن ۵ وارد بازار شود.

به نظر می‌رسد مایکروسافت می‌خواهد این مرز نسلی را از بین ببرد. احتمال اینکه مایکروسافت بخواهد دیدگاه اپل برای آیفون را روی ایکس‌باکس پیاده کند، اصلا کم نیست؛ یعنی عرضه‌ی کنسول‌های مختلف و ارتقا یافته، بدون در نظر گرفتن نسل کنسولی و آن هم در فاصله‌های زمانی بسیار کوتاه‌تر. تمام کنسول‌ها ایکس‌باکس هستند و همه‌ی بازی‌های ایکس‌باکس پیش از خودشان را اجرا می‌کنند، ولی فلان بازی جدید فقط روی یک مدل مشخص به بعد اجرا می‌شود.

چنین روشی، می‌تواند به نفع مخاطب و بازی‌کننده باشد، ولی در عین حال چالش‌های بسیار بزرگی مقابل بازی‌ساز می‌گذارد. بازی‌ساز مجبور می‌شود تا بازی خود را برای چند دستگاه مختلف بهینه کند و این موضوع، هزینه‌های بسیار بالایی را در پی دارد. همین حالا هم که بازی‌سازان مجبور شده‌اند تا بازی‌های خود را برای دو مدل کنسول، یک مدل پایه و یک مدل قوی‌تر، بهینه‌سازی و آماده کنند، با مجموعه‌ای از پیچیدگی‌ها و چالش‌های جدید روبرو شده‌اند.

چنین روشی، دقیقا مثل رویه‌ی اپل و آیفون، مخاطب را تشویق و ترغیب می‌کند تا در فاصله‌های زمانی کم‌تر، هزینه‌های بیشتری برای تهیه‌ی مدل جدید کنسول پرداخت کند. البته، مطمئنا عرضه‌ی یک مدل جدید از کنسول، شبیه به آیفون و سالانه نخواهد بود. هم‌چنین، مثل یک آیفون، انتظار می‌رود تا مایکروسافت برنامه‌هایی برای فروش راحت‌تر مدل جدید از کنسول‌های خود داشته باشد؛ مثل اینکه افراد مدل قبلی کنسول خود را در ازای یک تخفیف بزرگ، به فروشگاه‌ها یا خود مایکروسافت ارایه و کنسول جدید و ارتقا یافته را با قیمتی معقول و پایین‌تر، تهیه کنند. البته چنین روش‌هایی به درد مملکت ما نمی‌خورد.

در هر حال، ایده‌ای که مایکروسافت برای از بین بردن نسل‌های کنسولی در ذهن دارد، به ارتقای سخت‌افزاری کنسول‌ها کمک بزرگی خواهد کرد. آغاز نسل فعلی کنسول‌ها به بیش از شش سال پیش بازمی‌گردد. حتی در زمان عرضه‌ی پلی‌استیشن ۴ و ایکس‌باکس وان، این دو کنسول سخت‌افزار ضعیفی در مقایسه با کامپیوترها داشتند. سخت‌افزار پلی‌استیشن ۴ و ایکس‌باکس وان، امروزه شبیه به یک شوخی است، ولی بازی‌سازان در طی سال‌های اخیر، دانش خود را از این سخت‌افزارها افزایش داده‌اند و به لطف قدرت برنامه‌نویسی و بهینه‌سازی خوب، بازی به بازی کیفیت بالاتری ارایه داده‌اند.

از بین بردن نسل‌های کنسولی می‌تواند منجر به عرضه‌ی کنسول‌هایی با سخت‌افزار قوی‌تر شود، ولی اگر ۷ سال از عرضه‌ی پلی‌استیشن ۴ و ایکس‌باکس وان می‌گذرد و بازی‌سازان توانسته‌اند کیفیت بازی‌های‌شان را روی سخت‌افزاری ثابت، به قدری بالا ببرند که نیازی به هزینه برای خرید یک کنسول جدید نباشد.

البته به هیچ وجه نباید این موضوع را نادیده بگیریم که از بین بردن نسل‌های کنسولی و ساخت یک اکوسیستم که توانایی اجرای همه‌ی بازی‌های عرضه شده را دارد، به نفع بازی‌کننده‌هاست. در چنین سیستمی، بازی‌کننده تصمیم می‌گیرد که آیا می‌خواهد یک بازی جدید را با گرافیک و کیفیت بالاتر تجربه کند، یا اینکه از سخت‌افزار فعلی خود راضی است. هر بازی جدیدی هم اساسا روی بیشتر کنسول‌ها کار خواهد کرد.

نسل فعلی کنسول‌های بازی، هفت سال طول کشیده است و مطمئنا عرضه‌ی بازی روی پلی‌استیشن ۴ و ایکس‌باکس وان تا دو سه سال دیگر یا حتی بیشتر هم ادامه خواهد داشت. اپل، آیفون ۶ و دستگاه‌های هم‌رده‌ی آن را امسال و بعد از شش سال پشتیبانی، از رده خارج کرد؛ طوری که بازی‌های اپل آرکید روی آیفون ۶ کار نمی‌کنند. با این حال، نسل فعلی کنسول‌ها بعد از ۷ سال هنوز هم پابرجاست و آن شخصی که در اولین روز عرضه، یک پلی‌استیشن ۴ خریده است، می‌تواند حتی تا چند سال آینده هم بازی‌های جدید را تجربه کند. اگر هفت سال پس از شروع نسل فعلی کنسول‌ها، بازی‌هایی مثل «گوست آو سوشیما»، «دث استرندینگ» یا «گیرز ۵» می‌توانند با گرافیک وحشتناک‌شان ما را شگفت‌زده کنند، شاید بهتر باشد به جای از بردن نسل‌های کنسولی و تشویق مخاطب به هزینه برای خرید یک مدل قوی‌تر، به بازی‌ساز اجازه دهیم روی یک سخت‌افزار ثابت کار کند. مطمئنا نتیجه‌ی نهایی از کار روی چند مدل مختلف بارها بهتر خواهد بود.